Mer do Glace to lodowiec zlokalizowany na północnych zboczach Masywu Mont Blanc. Aktualnie ma 11km długości i 31km2 powierzchni i jest największym lodowcem Francji i trzecim co do wielkości w Alpach. Określeniem „Mer de Glace” ochrzcił go angielski turysta, który w 1741 roku wyobraził sobie lodowiec jako „jezioro wzburzone burzą i natychmiast zamarznięte”.
Do lodowca można dojść pieszo, ale dodatkową atrakcją jest dojazd z centrum Chamonix klimatycznym, czerwonym pociągiem wybudowanym na zboczu masywu w 1908 roku.
stacja w Chamonix stacja Montenvers
Pociąg jedzie ok. 20 minut i dowozi nas na Montenvers (1913m npm). Tu do odwiedzenia jest sporo ciekawych miejsc, w tym wystawa minerałów, glaciorium, Grand Hotel, sklep z pamiątkami oraz kawiarnia z panoramicznym widokiem na lodowiec i zaśnieżone szczyty. Tu zaczynają się trasy trekkingowe między innymi do Plan de l’Aiguille.
Stąd rozpoczyna się również (a właściwie przede wszystkim) zejście do Grotte de glace czyli do samego serca lodowca. Do groty możemy zejść szlakiem pieszym (ok. 20 minut) lub zjechać kolejką gondolową. Spod dolnej stacji gondoli czeka nas jeszcze ok.15-minutowe zejście po schodach. Grota jest co roku odnawiana i drążona w innym miejscu, po pierwsze ze względu na obniżający się poziom lodowca, a także warunki zimowe uniemożliwiające zejście do poziomu groty.
W czasie schodzenia po schodach naszej uwadze na pewno nie umkną żółte tabliczki przymocowane do skał, z informacją o poziomie lodowca na przestrzeni ostatnich 35 lat. Początkowe tabliczki dokumentujące poziom w 1985 i 1990 roku są umiejscowione w dużych odstępach, jednak kolejne (lata 2010, 2015, 2018) obrazują znaczne przyspieszenie zjawiska zwłaszcza w ostatnim dziesięcioleciu.
dolna stacja gondoli rok 1985 rok 1990 rok 2010 rok 2015 rok 2018
We wspomnianym wcześniej Glaciorium, jest krótka ekspozycja o historii, budowie i ewolucji lodowców na przestrzeni wieków. Można tu również zobaczyć w jakim tempie przesuwają się i topnieją lodowce. Mer do Glace we Francji, Khumbu u podnóża Mont Everest w Nepalu, Perito Moreno w Patagonii i Eqip Sermia na Grenlandii. Ciekawa, ale ogromnie niepokojąca dokumentacja pokazująca w przyspieszonym tempie, jak dzień po dniu zachodzą zmiany klimatyczne. Tu, wielokrotnie powtarzany frazes że “lodowce topnieją” nabiera wyraźnego i realnego kształtu. Zmiany zachodzą nie na przestrzeni wieków czy dekad, lecz tu i teraz – na naszych oczach.
Kilka ciekawostek prosto z wnętrza lodowca Mer de Glace
Jak powstaje lodowiec?
Gdy tempo gromadzenia się śniegu jest większe niż jego topnienie, kolejne warstwy śniegu osiadają, stają się zwarte i nieprzepuszczalne i tworzą tzw. lód lodowcowy. Obszar ten jest dodatkowo pokryty śniegiem (powyżej 3000 m npm) i nazywany jest strefą akumulacji.
Ile ma lat lód w jaskini?
Lód tworzący się w górnej części lodowca, stale migruje w dół rzeki. Proces przesuwania się lodu z Aiguille du Midi do Grotte de glace trwa ok. 300 lat. Oznacza to, że lód który aktualnie oglądamy w grocie, powstał ze śniegu który spadł w odległości ok.12 km w roku 1786, czyli w czasie gdy miało miejsce pierwsze wejście na Mont-Blanc. A bąbelki widoczne w tym lodzie są uwięzionym powietrzem sprzed 300lat.
Dlaczego lód jest niebieski?
To jedna ze szczególnych właściwości wody, która zamiast pochłaniać, odbija niebieskie fale z promieniowania słonecznego. Z tego powodu niebo, morze i lód są niebieskie (woda w stanie gazowym, ciekłym i stałym). Jednak aby oko ludzkie mogło dostrzec odbitą wiązkę niebieskiego światła, musi ona osiągnąć wystarczający próg intensywności, co jest możliwe w przypadku dużej objętości wody/lodu – takiej jak ma to miejsce w grocie. Zwykła kostka lodu pozostaje przezroczysta, tak jak szklanka wody i powietrze wokół nas.
Dlaczego do groty jest aż tyle schodów?
Pierwszą grotę w lodowcu wykopano w roku 1946, w czasie gdy lodowiec się cofał. Jednak w latach 1972-1986 lodowiec przesunął się, niszcząc dolną stację starej kolejki linowej. Na jej miejsce zainstalowano nową gondolę w 1988 roku. W przeciągu ostatnich upalnych lat lodowiec stracił w sumie ponad 100 m głębokości i 800 m długości. Każdego roku lodowiec traci na poziomie groty średnio 6-8 metrów głębokości lodu, co daje 30-40 nowych stopni rocznie. Aktualnie stopni jest aż 550. W ciągu 200 lat lodowiec stracił 3 km długości i 200 m głębokości poniżej Montenvers. Obniżenie poziomu lodowca widoczne jest wyraźnie w postaci moreny z Małej Epoki Lodowcowej (okres zlodowacenia w latach 1550-1820). Z topniejącego lodowca powstaje rzeka, która jest wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej.
widok spod groty na dolną stację gondoli
widok na morenę lodowca Mar de glace z Flegere,
po prawej stronie wśród drzew widoczna trasa pociąguwielkość lodowca na początku XX wieku
Jaka przyszłość czeka Mer de Glace?
Jeśli modele klimatyczne pozostaną niezmienne (tj. tempo topnienia lodu lub/i mniej opadów śniegu) to w ciągu najbliższych 200 lat Mer de Glace cofnie się o 4-5 kilometrów. Lodowiec powróci wówczas do minimalnego stanu, w jakim znajdował się przed ostatnim zlodowaceniem, czyli ok. 125 tys. lat temu, a dolinę Mer de Glace zamiast lodu pokryje roślinność
Kiedy nastąpi kolejne zlodowacenie?
Analizując klimat panujący w czasie ostatnich 400 tys. lat, podczas których na przemian występowały okresy lodowcowe i międzylodowcowe, klimatolodzy prognozują, że następne zlodowacenie nastąpi za ok. 30-40 tys. lat. Występowanie naprzemiennie ciepłych i zimnych okresów jest wynikiem działania energii słonecznej pochłanianej przez Ziemię. Ich intensywność i czas trwania jest wynikiem połączenia trzech parametrów astronomicznych (nachylenia osi Ziemi, precesji równonocy i zmienności orbity Ziemi).
Informacje praktyczne:
- Dojazd do lodowca odbywa się pociągiem ze stacji znajdującej się w centrum Chamonix przy Place de la Mer de Glace. Na stację najłatwiej dostać się autobusem wysiadając na przystanku Place du Mont-Blanc. Autobusy w Chamonix są darmowe, a kartę na czasowe przejazdy dostaniemy na kempingu.
- Pociąg w zależności od pory roku/sezonu kursuje od 8:30 i jeździ co 30 minut do godz. 17:00, aby wejść do lodowej groty trzeba pojechać najpóźniej o 15:30. W okresie od grudnia do maja nie kursuje.
- Lodowa grota otwarta jest od godziny 10:00. Tym którzy dotrą tu wcześniej (tzn. wyjadą pierwszym kursem o 8:30), polecamy obejrzenie wystawy minerałów, odwiedzenie glaciorium i sklepu z pamiątkami oraz wypicie kawy na tarasie z widokiem na lodowiec.
- Aby dotrzeć do groty należy zjechać gondolą (również otwartą od 10:00) oraz pokonać ok.550 schodów w dół.
- Bilet wstępu najlepiej kupić w formie Multipassu na wszystkie lokalne atrakcje i kolejki. (cena jest uzależniona od ilości dni, np.bilet normalny na dwa dni kosztuje 83€)
- Po więcej informacji zajrzyjcie na oficjalną stronę Chamonix pod linkiem: https://www.chamonix.com/montenvers-mer-de-glace,81,en.html